Łączność morska w praktyce. Cz. 4. Co to jest to DSC?

DSC - Digital Selective Call - Cyfrowe Selektywne Wywołanie, jest to system służący do automatycznego nawiązywania połączeń. No tak, tyle to możemy przeczytać w każdym podręczniku o radiu. No ale tak po ludzku - co to jest.

DSC można trochę porównać do telefonu. Jeśli chcę do kogoś zadzwonić, muszę znać jego numer, wyciągam telefon, wybieram numer dzwonię. Jak odbierze to rozmawiamy.

Podobnie, aczkolwiek z drobnymi różnicami działa DSC. Odpowiednikiem numeru telefonu jest statkowy numer MMSI (Maritime Mobile Service Identy), jest to zawsze 9-cio cyfrowy numer. Pierwsza różnica pomiędzy telefonem a DSC jest taka, że jak mamy klika telefonów, to każdy ma inny numer, a nawet jak na statku jest kilka radiotelefonów, to wszystkie mają ten sam numer MMSI.

Numer ten znajdziemy w licencji radiowej naszego jachtu. Skąd mamy brać numery MMSI innych statków? Cóż - jeśli płyniemy sobie flotą kilku jachtów, to najlepiej jest się wymienić przed rejsem swoimi numerami MMSI, wpisać je do pamięci urządzenia (tak, radiotelefony mają opcję "książki adresowej" - zupełnie jak kontakty w telefonie) i korzystać z dobrodziejstw DSC.

Co ze stacjami brzegowymi? Można je przed rejsem sprawdzić w internecie. Np. tutaj: https://www.itu.int/mmsapp/CoastStation/list

A z innymi statkami? Generalnie nie mając systemu AIS, nie za bardzo możemy poznać numer statku, z którym akurat mamy się mijać. Więc jest tu mały problem. Z wywoływaniem statku, który widzimy na horyzoncie musimy sobie bez AIS (czyli ogólnie systemu, który nam go pokaże na naszym ploterze z wszelkimi jego danymi identyfikacyjnymi), radzić sobie klasycznie: "Statek na pozycji..... tu jacht żaglowy Madera odbiór", albo "Zielony kontenerowiec tu jacht Madera odbiór".

Mając AIS i DSC sprawa jest dziecinnie prosta.

Całe nasze wywołanie cyfrowe transmitowane jest na częstotliwości kanału 70. Na szczęście jak tylko wysyłamy coś przez DSC, radio samo wie, że ma to wysłać na 70-tce. Nie musimy nic ustawiać. I jeśli ktoś do nas coś wysyła, to be względu na to, na którym kanale akurat jesteśmy, to jak ktoś będzie wołał nas cyfrowo, to wywołanie przyjdzie do nas. Bo nasze radio jest również na nasłuchu na 70-tce. Można powiedzieć, że w tle słucha też 70-tki.

Na 70-tce nie da się nadawać, gdyż radia mają zablokowane nadawanie na tym kanale. Na wielu urządzeniach nie da się go nawet ustawić, zmieniając kanały mamy 69 i potem od razu 71. Ale posłuchać się da. Na poniższym filmiku pokazane jest jak wygląda takie wywołanie na kanale 70.

Zatem wiemy już czemu DSC nazywamy cyfrowym. Używa się do adresowania numerów MMSI (im poświęcimy osobny artykuł) oraz samo wywołanie ma formę cyfrową, sygnał brzmi jak w modemie, czy faksie.

Dlaczego DSC nazywamy selektywnym?

Dobra, a jak nie znam numeru MMSI statku czy stacji brzegowej, to jak mam wezwać pomoc? No i tu jest kolejna różnica pomiędzy telefonem a DSC. Jak nie znam telefonu do służb ratunkowych to nie zadzwonię o pomoc, natomiast w DSC mam możliwość wybierania adresatów. Czyli selekcji do kogo się dzwoni. I tak mogę:

• Indywidualnie, tu muszę znać numer MMSI statku.
• Mogę wybierać grupowo, muszę znać również numer grupowy MMSI. Statki można grupować, np. jak jeden armator ma kilka jachtów, może wystąpić do właściwego urzędu o nadanie numeru grupowego dla swoich statków (W Polsce tym urzędem jest UKE). Wtedy oprócz indywidualnego numeru MMSI statek ma numer grupowy. Wywołując grupowo, alarm pojawi się na wszystkich statkach z danej grupy, będących w zasięgu radia. Numery grupowe zaczynają się zawsze od jednej cyfry "0".
• Mogę adresować do wszystkich, alarm pojawi się wtedy na wszystkich radiostacjach statków i stacji brzegowych będących w naszym zasięgu. Tak da się adresować tylko w łączności dla zapewnienia bezpieczeństwa (SAFETY / SECURITE) oraz przy wzywaniu pomocy (URGENCY / PAN-PAN lub DISTRESS / MAYDAY). Nie muszę znać wtedy żadnych numerów. Wybieram po prostu opcję "All Ships Call" lub gdy zagrożone jest życie wciskam (i przytrzymuje) przycisk "DISTRESS".
• Na VHF się z tym sposobem adresowania nie spotkamy, ale DSC jest używane też w częstotliwościach MF i HF (łączności dalekiej). Na tych częstotliwościach jest możliwość wysłania wywołania do tzw. obszaru geograficznego. Gdzie zamiast numeru MMSI czy komendy All Ships Call wysyła się w adresie obszar geograficzny i wszystkie statki z tego obszaru (pod warunkiem, że są w zasięgu) odbiorą nasze wywołanie.

Zatem DSC również możemy nazwać selektywnym, gdyż mamy możliwość selekcji tego do kogo kierujemy wywołanie.

Dlaczego DSC nazywamy wywołaniem?

Dlatego, że służy tylko do nawiązania połączenia. To jest tylko dzwonek. Bardzo skuteczny, bo w przeciwieństwie do telefonu, który jeśli nie będziemy odbierali rozmowy, po jakimś czasie się rozłączy, będzie dzwonił tak długo, aż nie podejdziemy do radia. I nie da się tego dźwięku wyciszyć. 

Jest to bardzo pomocny dzwonek, bo oprócz naszej identyfikacji, priorytetu alarmu (o tym w kolejnych rozdziałach), wysyła też inne dodatkowe, przydatne informacje. Np. przy łączności w niebezpieczeństwie, naciśnięcie i przytrzymanie przycisku DISTRESS spowoduje wysłanie dodatkowo naszej pozycji z czasem jej określenia oraz rodzaju zagrożenia - który możemy zaprogramować. A w wywołaniu indywidualnym podajemy numer kanału na którym chcemy dalej rozmawiać. Tak, że jest to alarm lepszy niż tylko dzwonek, ale dalsza łączność jest prowadzona na fonii. Nie da się wysłać "SMS"-a. 

Dlatego DSC nazywamy wywołaniem. 

Za pomocą DSC możemy wysyłać takie dane jak pozycja, przydatne jest to gdy płyniemy w kilka jachtów. Bo najczęstsze pytanie jakie wtedy pada to: "Gdzie jesteś" za pomocą DSC możemy ten proces zautomatyzować.

Zabezpieczenie przed nałożeniem się dwóch transmisji

Ciekawostką w DSC jest to, że urządzenie sprawdza przed wysłaniem czy kanał 70 jest wolny. Jeśli jest zajęty, bo ktoś inny akurat wysyła wywołanie, to poczeka aż się transmisja zakończy i wyśle dopiero swoje wywołanie. Żeby się nie nałożyły na siebie dwie transmisje. Dla nas, radiooperatorów jest to praktycznie niezauważalne, gdyż taka transmisja trwa około pół sekundy.

Oczywiście jeśli wciśniesz przycisk DISTRESS, bo masz zagrożenie życia, to urządzenie wyśle alarm bez względu na zajętość kanału 70. Ale żeby uniknąć błędów wynikających z nałożenia się alarmu DISTRESS z jakimkolwiek innym sygnałem, jest on wysyłany 5 razy pod rząd. Czyli naciskasz i przytrzymujesz guzik raz, a transmisja jest wysyłana 5-cio krotnie.

Na dziś to tyle, w następnym artykule napiszę trochę ciekawostek o samych numerach MMSI

Piotr Lewandowski

Piotr Lewandowski jest kapitanem jachtowym i motorowodnym, instruktorem żeglarstwa PZŻ, ISSA, RYA oraz motorowodnym PZMWiNW i ISSA. Jest autorem wielu podręczników do nauki żeglarstwa i motorowodniactwa.
Od ponad 20 lat prowadzi szkolenia żeglarskie i motorowodne oraz pracuje jako kapitan na jachtach na całym Świecie.